Con muốn làm nghề gì khi lớn lên?

Khi còn nhỏ, đó là câu hỏi mà tôi không muốn nghe nhất.

Tôi sợ những cuộc trò chuyện với người lớn, bởi lúc nào họ cũng hỏi những câu hỏi đó, và dù câu trả lời của tôi như thế nào họ cũng không bao giờ hài lòng.

Khi ước mơ của tôi không giống với những góc nhìn của họ, họ cười ồ. Hay có đôi khi là những lời trêu chọc và châm biếm. Họ chế giễu, họ bảo rằng mục tiêu của tôi quá tầm thường (hoặc có khi là quá xa vời, mơ mộng hão huyền).

Tôi vẫn vô phương hướng và vô cùng ganh tị với những người đã có một kế hoạch, một quyết tâm cho sự nghiệp rõ ràng.

Khi chuẩn bị đặt chân vào cánh cửa đại học, tôi thoáng hồ nghi về sự lựa chọn của mình. Tôi hoang mang giữa những lựa chọn, ngành học mình yêu thích hay ngành học cha mẹ mong muốn.

Phải kiên định một con đường.

.

Kết thúc 4 năm đại học, có tấm bằng trong tay, tôi lại phải đối diện với những lựa chọn tiếp theo. Học tiếp, đi làm, thậm chí với những ý nghĩ bay bổng rằng mình sẽ có đủ thời gian để cân nhắc đến việc vừa học vừa làm. Hay nên khởi nghiệp kinh doanh như nhiều bạn trẻ khác. Nhưng rồi ý nghĩ đó lập tức bị dập tắt khi bước chân vào công việc.

Phải kiên định một con đường.

.

Khi đã đi làm nhiều năm, tôi lại hỏi ý kiến những người xung quanh rằng, liệu tôi có nên vừa đi làm, vừa kinh doanh một cái gì đó hay không.

Tôi nhận thấy bản thân vẫn còn hứng thú với việc kinh doanh, nhưng đồng thời cũng lo ngại mình sẽ bị phân tâm trong công việc.

Tôi không chắc mình có thật sự phù hợp với con đường này hay không, hay việc theo đuổi con đường kinh doanh đó có khiến tôi không còn thời gian cho cuộc sống riêng nữa hay không.

Phải kiên định một con đường.

.

Và rồi tôi quyết định vừa giữ công việc hiện tại, vừa góp vốn với một người bạn để kinh doanh. Trong suốt thời gian làm song song cả 2 công việc, thời gian để ngủ và nghỉ ngơi ngày càng ít đi thay vào đó là những giờ làm nhiều việc và tập trung cao độ bắt đầu gây ra những tác động tiêu cực. Và tôi hoàn toàn kiệt quệ.

Tôi từng nghĩ rằng nếu một ngày nào đó mình khuỵu xuống trong khi đang làm việc thì có lẽ sẽ chẳng ai trong guồng máy bận rộn này bận tâm hay để ý tới.

Tôi thường xuyên chịu đựng cảm giác tiêu cực khi có nhiều vấn đề xuất hiện trong công việc và trong kinh doanh. Vấn đề thì cứ thế ngày càng nhiều, vần đề mới chất chồng lên vấn đề cũ. Và tình trạng này chẳng có dấu hiệu kết thúc.

Mặc dù tấm bằng đại học kinh tế và công việc này là ước mơ thời thơ ấu và cũng là mong mỏi của gia đình tôi, nhưng công việc này đã chiếm lấy gần hết cuộc sống tôi thời điểm đó.

Tình trạng đuối sức hoàn toàn, khiến tôi tự hỏi liệu mình có nên từ bỏ không?

Nhưng tôi đã lựa chọn không từ bỏ. Tôi đã đi quá xa nên không thể đổi hướng được, vì vậy tôi quyết tâm tiếp tục lựa chọn của mình.

Phải kiên định một con đường.

.

Mặc dù yêu thích công việc kinh doanh, nhưng công việc chiếm nhiều thời gian nghỉ ngơi, dần bào mòn nhiệt huyết của tôi.

Lúc đó tôi cũng từng có suy nghĩ rằng, nếu có thể làm lại từ đầu, có lẽ tôi sẽ chọn một con đường khác.

Tôi thường tự hỏi có điều gì đáng ra đã thuyết phục được tôi tái tư duy về lựa chọn hướng đi cho sự nghiệp của mình hay không? Và một sự nghiệp như thế nào mới đúng như tôi thật sự kỳ vọng? Khi mình thành công, mình sẽ hạnh phúc …và Khi mình thành công, mình sẽ banh phúc.

Sự leo thang cam kết

Khi đứng trước những điều bất như ý trong cuộc sống, những kế hoạch mà ta đã dồn hết tâm sức vào và nhận ra nó sẽ không xảy ra như chúng ta mong đợi, phản ứng bản năng đầu tiên của ta là thất vọng, oán trách và đỗ lỗi. Mà không hề nhận ra rằng vẫn có một cách phản ứng khác mang lại cho ta nhiều lựa chọn tích cực hơn đó là “tái tư duy” về nó.

Vậy mà vẫn có rất nhiều người lại có xu hướng càng đặt nhiều quyết tâm và dồn thêm các nguồn lực vào cho kế hoạch.

Một số nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng tình trạng này được gọi là:”Sự leo thang cam kết”.

Leo thang cam kết là khái niệm được dùng để chỉ tình trạng bám víu vào một quyết định khi nó không còn hợp thời. Hay sự sa đà, tiêu tốn tiền của, công sức, thời gian vào một hướng đi hay dự án có nguy cơ thất bại thay vì nên làm điều ngược lại.

Giống như rất nhiều những nhà khởi nghiệp cố gắng bám lấy những chiến lược mà họ đã vạch ra trước đó, mặc dù nó không mang lại kết quả và đáng lẽ ra họ nên từ bỏ để dành thời gian ngồi lại hoạch định 1 chiến lược mới phù hợp với thực tế hơn.

Sự leo thang cam kết xảy ra bởi vì con người chúng ta là những sinh vật duy lý, liên tục tìm kiếm những lý lẽ biện minh và củng cố cho những niềm tin trước đó của mình. Như một cách để xoa dịu bản ngã, bảo vệ hình tượng cá nhân và hợp lý hóa nhằm thuyết phục bản thân với những quyết định trong quá khứ của mình.

Một số người thường nhầm lẫn giữa tình trạng leo thang cam kết là bền bỉ.

Trong khi bền bỉ là sự kết hợp của đam mê và kiên trì. Nghiên cứu cho thấy nó có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chúng ta hoàn thành những mục tiêu dài hạn.

Tuy nhiên trong trường hợp cần tái tư duy, thì bền bỉ lại bộc lộ mặt trái của nó.

Các thực nghiệm chỉ ra rằng những người càng bền bỉ, càng dễ nhấn mạnh vai trò của mình trong những trò may rủi thì họ thường sẵn sàng thực hiện đến cùng những nhiệm vụ, ngay cả khi họ biết đó là những nhiệm vụ không khả thi và không có cơ hội thành công. Luôn có 1 ranh giới mỏng manh giữa sự kiên định anh hùng và cứng đầu một cách dại dột.

Đôi khi kiểu bền bỉ tốt nhất là hạ quyết tâm bắt đầu lại: Start – Reset .

Tôi nhận ra bản thân mình đã leo thang cam kết trong việc lựa chọn song song cả 2 công việc. Trong khi thực tế lựa chọn đó đều không mang lại hiệu quả cho cả 2 phía. Nếu dành thời gian để ngồi lại suy nghĩ, tái tư duy, có thể tôi đã định hướng lại lựa chọn của mình sớm hơn.

Hãy ngừng việc hỏi trẻ con muốn trở thành gì khi lớn lên.

Những đứa trẻ không cần phải định nghĩa bản thân bằng nghề nghiệp. Bởi với một căn tính được chọn có thể đóng sập cánh cửa với mọi lựa chọn khác.

Thay vì áp đặt bản thân vào những sự lựa chọn giới hạn, hãy giúp trẻ mở rộng phạm vi các khả năng lựa chọn.

Trẻ không nhất thiết chỉ trở thành một kiểu mẫu duy nhất mà có thể làm được rất nhiều thứ.