Nhiều người thường cảm thấy bất an và lo sợ khi cảm thấy một mình. Họ luôn cần phải ở trong một mối quan hệ nào đó, để có được cảm giác thuộc về.
Họ hoang mang và lo lắng khi đến tuổi mà chưa lập gia đình. Họ sợ cô đơn. Họ cần một người nào đó có thể đến và lắp đầy những khoảng trống sau khi chia tay. Họ cần một ai đó giúp họ chữa lành những vết thương từ những mối quan hệ đổ vỡ.
Vậy bạn hẹn họ và kết hôn vì điều gì?
Vì bản thân bạn cảm thấy được tình yêu thực sự, vì đã mở lòng để đón nhận một người hoàn toàn xa lạ và cảm nhận được đây chính là người mà có thể cùng mình đi hết quãng đời còn lại. Hay là do hoàn cảnh tác động khiến bạn chọn hôn nhân.
Nhà nghiên cứu De Paolo – thành viên của khoa Khoa học Tâm lý và Não bộ tại Đại học California cho rằng:
“Cuộc sống lành mạnh, tốt đẹp mới là đích đến của con người, chứ không phải chỉ là một mối quan hệ yêu đương hay hẹn hò tốt đẹp.”
Nhiều người có thể chọn cuộc sống thực sự có ý nghĩa nhất cho họ, cho dù họ kết hôn hay độc thân.
Nếu kết hôn là thực sự là một lựa chọn thì họ sẽ xem đó là một trong nhưng mặt thành công họ có được trong cuộc sống. Vậy nên họ thực hiện một lựa chọn tích cực để có một mối quan hệ bản thân mong muốn, hơn là chỉ vì sự trốn chạy khỏi định kiến, quan niệm của đám đông xã hội về tình trạng độc thân mà họ sợ hãi.
Quyết định quan trọng nhất mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng phải đối mặt chính là người mà ta sẽ kết hôn. Dù vậy, nhưng chẳng có ai hay bất một khóa học nào giúp ta lựa chọn một nửa của đời mình.
Trong cuốn The Happiness hypothesis (Giả định về hạnh phúc) của nhà tâm lý xã hội Jonathan Haidt, tác giả giới thiệu một giả thuyết tâm lý.
Giả thuyết đưa ra rằng có 2 loại tình yêu luôn tồn tại song song, đó là: tình yêu đam mê (Passionate love) và tình yêu đồng hành (Companionate love).
. . .
01.
Tình yêu đam mê thường xuất hiện ở giai đoạn đầu của mọi mối quan hệ, là khi những cảm xúc của cả 2 đang dâng trào dữ dội, không thể rời mắt khỏi đối phương, không muốn họ rời đi.
Đó là tình yêu với cả sự si mê, ham muốn, những khao khát mãnh liệt được gần gũi với đối phương khiến bản thân dường như không thể kiểm soát được tâm trí và cảm xúc của chính mình. Và luôn tràn đầy niềm tin vào một tình yêu lãng mạn.
Tình yêu đam mê giống như một ngọn lửa, sôi nổi, mạnh mẽ và chỉ bùng cháy thuở ban đầu, rồi theo thời gian ngọn lửa ấy yếu dần đi, đôi khi chỉ còn sót lại là một đốm lửa nhỏ với một thứ ánh sáng yếu ớt. Hay nếu như ngọn lửa ấy bùng lên dữ dội đầy hờn ghen, không còn có sự kiểm soát và điều tiết, thì ngọn lửa ấy cũng có thể thiêu rụi đi những tình cảm mà cả hai đã vun đắp.
Tình yêu đam mê cũng như một dạng cảm xúc, nhanh đến và nhanh đi, một khi không được nuông chiều và vun đắp, thì cũng như ngọn lửa chẳng thể cháy mãi được.
Khi nó dần hạ nhiệt cũng là lúc ta không còn cảm nhận được sự lãng mạn và nồng nhiệt trong tình yêu. Để rồi ta thường nhầm lẫn và cho rằng sự ra đi của một mối tình lãng mạn là vì vắng bóng của tình yêu đích thực, là vì đối phương đã thay lòng đổi dạ.
Lấy được người mình yêu và họ cũng yêu mình có lẽ đó là điều hạnh phúc nhất mà không gì có thể so sánh được. Nhưng tình yêu thuở mới quen nhau và tình yêu trong hôn nhân là hoàn toàn khác biệt.
Lúc yêu nhau, hợp thì ở, chán nhau thì say good bye. Nhưng là vợ chồng, không thể cứ nói bỏ là bỏ được. Cái gì sai thì sửa, sai ở đâu thì sửa lại ở đó, để mà dùng đến cuối đời chứ chẳng bao giờ lại vội vã vứt đi.
Ngày nay khi thấy nhiều bạn trẻ có những cuộc hôn nhân chớp nhoáng. Thấy hợp thì cứ cưới, về sống chung vài ba tháng cảm thấy chán nhau thì dắt tay ra toà kí đơn ly hôn. Nhiều lúc tôi thấy họ xem hôn nhân sao mà đơn giản quá.
Vậy liệu rằng có tồn tại một tình yêu đích thực, trường tồn (true love) như nhiều người vẫn hằng tìm kiếm hay không?
Tình yêu đam mê là tình yêu mà người ta hay gọi tiếng sét ái tình, là quan niệm tình yêu mà bất cứ ai cũng khao khát tìm kiếm và mong muốn có được, nhưng nó không phải là kiểu tình yêu duy nhất.
Hôn nhân nếu muốn đi cùng nhau đến đầu bạc răng long thì có lẽ tình yêu đam mê thôi vẫn chưa đủ. Và vẫn tồn tại một loại tình yêu khác, là mối ràng buộc không bao giờ đứt gãy đó chính là tình yêu đồng hành.
Khi tình yêu đam mê dần nguội lạnh, bắt đầu xuất hiện nhiều thử thách, vấn đề trong tình yêu. Và những ai sẵn sàng dành tình thương yêu, lòng tin, sự bao dung, mạnh mẽ dám lựa chọn ở lại để đương đầu, để cùng nhau vượt qua những trở ngại đó, tạo nên mối quan hệ bền chặt. Khi đó ta biết rằng tình yêu đồng hành đang hiện diện.
Và chính những khó khăn thử thách đó sẽ là nền tảng để xây đắp nên một tình yêu đồng hành (Khác xa với những mối tình lãng mạn thường lựa chọn sự bỏ cuộc hoặc đầu hàng quá sớm).
02.
Tình yêu đồng hành còn bao gồm lòng tin, sự vỗ về, và cả tình thương. Tình yêu đồng hành tạo ra không gian cho sự thấu hiểu.
Đó là sự tin tưởng sẻ chia những gì thầm kín nhất cất giấu trong cõi lòng, là sự bao dung chấp nhận toàn bộ con người của nhau mà chẳng hề phán xét, là một chỗ dựa dành cho những phút giây yếu đuối mỏi mệt, là nguồn động lực động viên nhau để cùng nhau cố gắng mỗi ngày. Đó chính là cam kết cho một tình yêu đích thực và trường tồn.
Tình yêu đồng hành sẽ không thăng hoa và rạo rực như tình yêu đam mê. Tình yêu đồng hành cần nhiều thời gian và trải qua quá trình gầy dựng một cách chậm rãi nhưng sẽ là thứ tình yêu lâu bền và sâu đậm.
Cũng giống như những mầm cây, khi mới được ươm mầm thì èo ọt và yếu ớt, mềm mỏng và mong manh, nắng xíu không ưa, mưa xíu không chịu, trời lạnh thì phải đem vào nhà, trời nắng to thì phải tưới nước đầy đủ, luôn cần được quan tâm và chăm sóc thường xuyên. Rồi theo thời gian qua sự vun bón, nó từ từ phát triển, không ngừng phát triển, ngày càng khoẻ mạnh, cho đến khi trở thành một cái cây to lớn và vững chãi và không gì có thể đốn ngã được. Bởi rễ đã ăn sâu và thích nghi thật tốt với môi trường.
Dù là cây hay là con người cũng vậy, bất cứ điều gì cũng cần phải được nuôi dưỡng và chăm bón mỗi ngày, trong đó có cả tình yêu.
Người ta dễ cho rằng kết hôn rồi là tình yêu đã đi vào vùng an toàn và chắc chắn. Nên đôi lúc họ lơ là, không còn quan tâm và vun vén cho tình yêu nữa. Và mọi thứ đến một lúc nào đó sẽ nhạt dần rồi mất đi.
Như một khi mầm cây không còn được chăm bón, săn sóc, tưới tiêu thì sớm muộn gì mầm cây đó cũng trở nên héo úa, để rồi chỉ cần một cơn gió nhẹ thổi qua, chỉ cần một chút mâu thuẩn trong cuộc sống xuất hiện, thì tình yêu đó lại không đủ sức để chống trọi.
Như Anna Strong từng viết:
“Yêu ai đó thì dễ, thậm chỉ duy trì tình yêu ấy cũng không khó; nỗi cô đơn của con người đủ để là động cơ. Nhưng tìm ra người đồng hành mà thông qua sự hiện diện ổn định của họ, mà một người dần trở thành con người họ muốn, là một nhiệm vụ khó khăn đáng để cố gắng.”
Giả thuyết này mang đến cho tôi một cái nhìn rõ ràng hơn về tình yêu.
. . .
Hồi ấy bản thân tôi cũng từng cho rằng yêu là phải biết hết mọi thứ về nhau, muốn biết cả những gì chi tiết nhất trong quá khứ của đối phương. Họ yêu ai, quen ai, người yêu cũ như thế nào, làm gì, xinh đẹp, tài giỏi ra sao. Biết rõ hết rồi thì mỗi lần cãi nhau lại lôi ra so sánh, lại buồn, lại giận. Mà khổ nhất là lại giận vì những điều đã từng xảy ra trong quá khứ, thời điểm mà giá như mình gặp nhau sớm hơn.
Để quá khứ ảnh hưởng đến hạnh phúc hiện tại là điều hối tiếc nhất tôi đã làm trong tình yêu.
Giờ thì tôi hiểu rằng, chỉ cần biết tình yêu của họ, con người họ ở hiện tại, dành cho mình là được. Chẳng bận tâm nhiều đến quá khứ nữa làm gì. Ai mà chẳng có quá khứ, ai mà chẳng có lúc sai, lúc hành xử chưa chính chắn. Tôi chỉ cần biết họ đã từng có những mối tình, trước khi đến với tôi. Tôi cũng chẳng tiếc nuối hay giá như cả 2 có thể gặp nhau sớm hơn, để có thể trao cho nhau tình yêu trọn vẹn hơn. Gặp nhau sớm hay muộn âu cũng đều do chữ duyên mà thành.
Tôi chỉ quan tâm đến hiện tại, ngay khoảnh khắc này đây, tôi biết mình đang hạnh phúc. Hạnh phúc là nằm ở trong tay mình, chứ chẳng phải ai khác. Tuỳ thuộc vào việc mình có biết cách trân trọng và nắm giữ hay không.
Yêu càng nhiều thì mong muốn chiếm hữu cũng sẽ càng nhiều, luôn muốn giám sát và quản lý đối phương, vì cho rằng như vậy là có thể giữ chặt trái tim họ ở bên cạnh mình. Họ đang làm gì, hôm nay họ đi đâu, rồi nghĩ là tình yêu mà không hề nhận ra đó chính là sự ích kỷ. Và ích kỉ chính là sợi dây xích siết chặt tình yêu mỗi ngày, đến một lúc nào đó khi tình yêu không thể thở được nữa, và lăn đùn ra chết.
Trái tim và tâm hồn là 2 thứ duy nhất không một ai có thể níu giữ được. Một khi đã hết yêu thì cho dù ta có làm đủ mọi cách để níu giữ đi nữa, thì họ cũng sẽ rời đi.
Đừng đỗ lỗi cho rằng người khác cướp mất đi hạnh phúc của mình. Không ai lấy đi của ta bất kì điều gì cả. Hạnh phúc là do chính mình tự tạo, nếu đã là của mình thì người khác có làm cách nào cũng sẽ không lấy đi được.
Trong tình yêu, chẳng có vùng nào được gọi là “vùng an toàn” cả. Thứ gì đang có trong tay thì phải biết nâng niu và gìn giữ.
Tình yêu là cho phép cả 2 được trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
Khi có bất cứ mong muốn và hành động nào để đối phương có thể thay đổi, thì đó đều là những hành động đang phủ định đi giá trị bản thân họ. Khi đó là ta đã vô tình khiến đối phương chịu tổn thương, cảm thấy áp lực, ngột ngạt, chính những điều này sẽ sớm giết chết cảm xúc trong tình yêu.
Tôn trọng sự khác biệt, tôn trọng thế giới quan của nhau. Nếu đối phương có động lực thay đổi một điều gì đó mà họ muốn thay đổi. Ta có thể dành cho họ sự động viên, khích lệ mà không phải là sự ép buộc đối phương phải thay đổi để khiến ta thấy hài lòng.
Nhưng hãy cứ là chính mình. Một người phụ nữ đủ đầy, an toàn, biết cách làm mình vui vẻ và hài lòng với cuộc đời, biết sống và tận hưởng hiện tại luôn có sức hút và khiến người khác muốn được kề cạnh.
Đừng vội bận tâm việc tìm ở đâu ra một người yêu mình, mà trước hết hãy tập trung vào việc làm sao để yêu cho đúng.
. . .
. .
.
.
,
