Làm sao để nhận ra là mình đã đủ?

Hãy bắt đầu từ chính bản thân mình trước vậy.

Bạn có thấy bản thân mình có giá trị không?

Bạn có thấy mình thường xuyên so sánh mình với người khác để thấy tự tin nếu chúng ta thấy hơn họ cái gì đó, hoặc là tự ti nếu thấy thua họ một vài khía cạnh nào đó?

Và khi phải chạy theo những tiêu chuẩn đó, bạn có thấy mệt mỏi hay không?

Có lẽ đến từ việc chúng ta lớn lên trong một môi trường giáo dục luôn nhắc nhở rằng phải đáp ứng được một vài điều kiện, một vài tiêu chuẩn thì bản thân mới là một người có giá trị. Ngày bé nếu chúng ta được gắn cho tư tưởng phải học thật giỏi, lớn lên phải kiếm thật nhiều tiền thì khi lớn lên chúng ta sẽ liên tục bị cuốn vào những vòng xoáy tiền bạc, vì khi đó mới thấy mình có giá trị. Rồi một số người sống với tiêu chuẩn về ngoại hình, để rồi phải vất vả chạy theo những tiêu chuẩn khác nhau về ngoại hình, và phải đạt được những tiêu chuẩn đó mới thấy có được giá trị.

Một số tiêu chuẩn rất phổ biến mà mọi là người phải chạy theo để đáp ứng như khả năng học tập, lớn lên một chút đi làm sẽ là khả năng kiếm tiền, chức vụ, địa vị…Rồi khi mạng xã hội phát triển thì chúng ta còn đánh giá nhau qua số người theo dõi trên mạng hoặc là những vai trò mà chúng ta phải gánh vác trong công việc kể cả ở trong gia đình, như phải là một người mẹ tốt.

Như trong quyển Bức xúc không làm ta vô can, bác Đặng Hoàng Giang có đoạn viết: “Ngoài chuyện đọc sách, giáo dục trẻ con là cái mà người Việt luôn tầm sư học đạo. Tình hình rối như canh hẹ. Lúc thì người ta khuyên nhau nên nuôi con thành nhẫn nại, khiêm nhường “như người Nhật”. Lúc khác thì lại phải biến chúng thành quyết đoán, phá cách “như người Mỹ”. Buổi sáng thì tới khóa học “Bí quyết nuôi con thông minh của người Do Thái”, buổi tối lại nghiền ngẫm triết lý được cho là của Nhật rằng “trẻ em không cần phải quá thông minh; thông minh, học giỏi không hẳn là một điều tốt.”

Vấn đề là những tiêu chuẩn, những trào lưu, những lời khuyên mà chúng ta tin theo mang những tính chất chủ quan, tức là nó được đặt ra bởi một nhóm người nào đó, vì vậy nó cũng sẽ mang tính chất cá nhân rất cao, nên nó cũng sẽ thay đổi theo thời kì.

Ví như có thể trước đây ngoại hình là quan trọng, nhưng trong thời điểm đại dịch xảy ra, khó khăn về kinh tế thì tiêu chuẩn kiếm tiền mới là thứ cần ưu tiên. Hay những năm gần đây khi sự phát triển ngày càng nhanh của công nghệ, cuộc sống quá nhanh, quá vội vã, sự quá tải về thông tin, áp lực đến từ công việc, cuộc sống thì cụm từ tỉnh thức, sống giác ngộ, biết đủ lại được nhắc đến nhiều hơn bao giờ hết, cũng là một tiêu chuẩn mới khiến nhiều người áp lực và chạy theo. Để rồi nếu cứ mải mê chạy theo những tiêu chuẩn đó chúng ta càng ngày càng khó chấp nhận bản thân mình.

“Biết đủ”, cũng giống như khái niệm về “hạnh phúc” vậy, sẽ không có một khái niệm cụ thể hay công thức chung nào để diễn tả được, đó sẽ là một khái niệm có nhiều phiên bản nhất, tuỳ thuộc vào hiểu biết, góc nhìn, quan điểm của mỗi người.

Mỗi người mỗi khác, mỗi nhà mỗi cảnh, mỗi khúc quanh mỗi ngã rẻ, chỉ có thể diễn tả dựa trên cảm xúc của mỗi người mà thôi, miễn sao còn thấy vui vẻ, thấy thoải mái, thấy an vui, thấy mình thong dong nhẹ nhõm thì có lẽ là thấy đủ.

Có người đủ là sẽ chinh phục thêm một vài thứ nữa, tìm thêm một vài thứ nữa, tích luỹ thêm một số thứ nữa. Có người đủ là bằng lòng với thực tại, vui vẻ đón nhận, sống trọn vẹn trong hiện tại, không thi thố, không tranh đấu, không tìm kiếm gì nữa, tuỳ duyên thôi, thuận tự nhiên thôi, cái gì đến sẽ đến nên vui vẻ mà đón nhận.

Cũng có người đủ là phải buông bỏ đi một số thứ, để dừng lại, không làm gì nữa để được thong dong, được nhẹ nhõm.

Đủ với người này có khi là đủ đầy tài sản, đủ đầy điều kiện vật chất cho đời sống, đủ những mục tiêu đã đặt ra, đủ một chức danh nào đó. Nhưng đủ với người khác là đủ tình cảm gia đình, đủ tình yêu thương với những người xung quanh, đủ thời gian để vui chơi giải trí.

Hay có khi khái niệm đủ, sẽ được thể hiện ở những khía cạnh khác nhau trong cuộc sống:

Ví như đủ với nhu cầu cá nhân, như bản thân tôi không thích sự phô trương, quá lộng lẫy, không thích những thứ quá rườm rà, tôi thích sự tối giản, nên hầu hết những trang phục yêu thích của tôi sẽ là áo thun, quần jeans, miễn sao bản thân thấy thoải mái và không ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục hay gây phản cảm với những người xung quanh là được. Nên lúc nào bản thân cũng thấy đủ. Ăn cơm với rau luộc là đủ. Được ngồi ăn cùng gia đình, được nghe cha mẹ trò chuyện bấy nhiêu đó là đủ, đâu cần phải là món đắt tiền hay phải ăn ở những nhà hàng sang trọng đâu. Củ khoai lang ngồi công viên, vừa ăn vừa trò chuyện về người, về đời, về nhân sinh, về đủ thứ chuyện, vậy là đủ.

Tuy nhiên, với một vài khía cạnh khác thì bản thân sẽ thấy chẳng bao giờ là đủ, ví như giá trị về tình thương, sự cho đi, sự thấu cảm giúp người giúp đời. Hôm nay mình giúp được người này, hôm sau, tháng sau, năm sau mình lại muốn giúp thêm nhiều người nữa. Làm dự án này như vầy, dự án sau phải tiến bộ hơn, giúp được nhiều người hơn, tạo ra nhiều giá trị hơn….Hay như việc đọc sách, cung cấp thêm kiến thức, mở rộng thế giới quan, làm đầy thêm giá trị sống của bản thân thì sẽ chẳng bao giờ đủ, vẫn sẽ còn tiếp tục cam kết, tiếp tục dấn thân.

Bản thân cũng nhiều lần lạc trong suy nghĩ, nhớ ra câu thoại trong Người bà tài giỏi vùng Saga: “Giỏi hay kém, giàu hay nghèo, sống qua năm mươi năm rồi thì ai cũng được năm mươi tuổi như nhau”.

Hay như Abraham Lincoln cũng từng nói: “It’s not the years in your life that count. It’s the life in your years – Quan trọng không phải là cuộc sống của bạn kéo dài bao nhiêu năm, mà là bạn đã làm được những gì trong những tháng năm mình sống.”

12 năm với tấm giấy khen luôn đạt loại giỏi, luôn phải học giỏi, luôn phải ngoan, và luôn cho rằng chỉ có ngoan học giỏi thì mới được người lớn yêu thương, mới thấy được bản thân có giá trị. Thật ra đó là sự yêu thương có điều kiện, là yêu thương những phải đính kèm thành tích. Để rồi tư tưởng đó theo tôi đến khi ra trường, đi làm, cũng cố gắng thật nhiều, muốn làm thật nhiều thứ, để chứng tỏ, để có được những thành tích đính kèm, và cũng để được có giá trị, có được sự yêu thương và có được niềm tự hào. Và chẳng bao giờ thấy đủ.

Nhưng giờ bản thân lại thích tập trung vào hành trình hơn là một kết quả. Tất nhiên nếu kết quả diễn ra như mong muốn thì đương nhiên sẽ vui, những nếu không như thế thì bản thân vẫn vui vì trong suốt chặng hành trình bản thân cũng đã có nhiều chiến thắng và bài học giá trị trong suốt chặng hành trình rồi. Trong suốt quá trình đã luôn chứa đựng nhiều cảm xúc và nhiều bài học hơn mình nghĩ. Tận hưởng được trải nghiệm đó, với tôi đấy là đủ. Và miễn còn thấy đủ, thấy vui thì dù là chiến thắng nho nhỏ thôi đã là thành công rồi.

Vội để làm gì, ta giữ lại được gì sau những cuộc chạy đua như thế, tiền bạc, vật chất, địa vị, áp lực, có đôi khi cũng là những trống rỗng nữa.

Bản thân tôi giờ đây mỗi ngày đang học cách chậm lại, từng bước một, sống chậm hơn. Không áp lực chạy theo những kiểu xa hoa lấp lánh làm mờ mắt. Buông bỏ những thứ hạng, không còn lao xao trước những so sánh ngoài kia. Chỉ cần mỗi bước chân đặt xuống là một lần thấy an, thấy nhẹ nhõm.

Có những thứ muốn bớt đi, không muốn chia sẻ nơi công cộng, trên mạng xã hội nữa muốn giữ vài thứ cho riêng mình, chỉ mình mình biết như: các thành viên trong gia đình, những mối quan hệ, tình yêu, cuộc sống, công việc, kế hoạch, dự định, ước mơ, hoài bão, không phải vì ích kỉ hay tỏ ra bí ẩn mà vì đó là những thứ thiêng liêng quý giá đối với bản thân, không phải để phô trương hay cần người khác chiêm ngưỡng đánh giá.

Như Epictetus từng nói: “Sự trù phú, không bao hàm việc sở hữu nhiều hơn, mà là việc giảm bớt đi những ham muốn của mình”.

Người biết buông xuống những thành tựu và cả những thất bại đó mới là người biết đủ. Đôi khi chúng ta quá mải mê với thứ mình muốn mà quên mất thứ mình cần. Cứ ngỡ cuộc đời dài rộng mênh mông, nên còn ngần ngại biết bao nhiêu điều, ngần ngại những cơ hội mới, ngần ngại từ bỏ những điều quen thuộc, ngần ngại kết thúc một công việc đem lại nhiều áp lực, ngần ngại bước ra khỏi một mối tình đem lại nhiều mệt mỏi, ngần ngại những cái nắm tay, ngần ngại những lần ôm chặt, ngần ngại mở cửa trái tim, mở rộng tấm lòng để yêu thương, bao dung và để tha thứ, ngần ngại cả những lời cảm ơn và những lời xin lỗi.

Nhưng cuộc đời mà đâu có gì tuyệt đối, đôi khi ngần ngại một chút cũng để suy nghĩ cẩn trọng hơn, để bảo vệ mình đỡ tổn thương hơn, nhưng ngần ngại một chút thì được, bởi thời gian sẽ không chờ đợi một ai. Đời này vốn dĩ công bằng, ai cũng có 24h như nhau để sống, học hỏi và làm việc. Người nào có thể thu xếp được thì có thời gian để thảnh thơi để sống. Thời gian là không thể kiểm soát được, mỗi người chỉ có thể kiểm soát được chính mình mà thôi.

Thực hành lòng biết ơn, tin tưởng bản thân để luôn thấy bình an và trọn vẹn. Giải phóng bản thân khỏi những suy nghĩ, bất an, để nhắc nhở mình tận hưởng hạnh phúc từ những điều giản đơn nhỏ bé. Học cách sống mỗi ngày với cảm xúc và cảm nhận của từng giác quan một. Rèn cho mình một giác quan thật nhạy bén để cảm nhận trọn vẹn sự sống nhiệm màu đang diễn ra hằng ngày này.

Với tôi cà phê là thức uống đầu ngày mang lại nhiều cảm xúc, năng lượng và sự tỉnh táo nhất. Ví dụ khi ngửi được hương cà phê bằng mũi, đó là khứu giác. Nếm được vị đắng của cà phê một chút ngọt của sữa đi kèm, đó là vị giác. Tay khi chạm vào cốc cà phê, cảm nhận được độ nóng, ấm từ tách đó là xúc giác. Tất cả những cảm xúc đó giúp tôi nhận biết rằng mình đang được sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc, rồi lại thêm trân trọng và biết ơn mỗi ngày. Mỗi sáng tự tay pha một cốc cà phê, rồi nhấm nháp và tận hưởng. Cảm ơn tự nhiên mang đến một thức uống tuyệt vời như thế này. Cảm ơn vì bản thân vẫn còn được sự kết nối với thiên nhiên với cuộc sống. Sống nhiều hơn, sống sâu hơn, sống trọn vẹn hơn. Sống bằng sự chú tâm vào những điều quan trọng nhất.

Nhắm mắt không phải không thấy. Không nói không phải không biết. Bịt tay không phải không nghe. Chỉ là biết lựa chọn, đón nhận những biến cố trong cuộc sống với trái tim rộng mở, dịu dàng hơn mà thôi.

Tìm cho mình một niềm vui sống, theo đuổi một đam mê, du lịch, viết sách, giảng dạy hay hoạt động thiện nguyện…Tha thứ nhiều hơn, học cách để quên những nỗi buồn nhiều hơn, tập thể thao nhiều hơn, vận động nhiều hơn, ngủ sâu hơn, thức dậy cũng tràn đầy sức sống hơn. (Giấc ngủ rất quan trọng ảnh hưởng đến sức khoẻ thể chất cũng như sức khoẻ tinh thần. Vị thuốc tốt nhất cho nhiều căn bệnh của chúng ta chỉ là một giấc ngủ ngon, an lành, không lo lắng).

Vì vậy, tự bản thân mỗi người sẽ phải tự tìm ra định nghĩa “đủ” cho chính mình.

Không có đúng hay sai. Mỗi thời điểm trong hành trình cuộc sống quan niệm có thể khác nhau. Lúc nào cũng đủ và không khi nào đủ. Mỗi khúc quanh, mỗi ngã rẽ trong đời sự ngộ ra về chữ “đủ” sẽ mang những khái niệm và giá trị khác nhau. Dù là gì, chỉ cần bạn sống là chính mình, tự tin và vui vẻ với chính mình, đầy năng lượng và nhiệt huyết cho những gì mình muốn thực hiện tại thời điểm đó là đủ.

Đừng để bản thân vướng vào những khái niệm, hay những câu từ, cũng đừng vay mượn những khái niệm hay lối sống của bất kì ai khác. Điều mình cần quan tâm là cảm nhận của chính mình, đó có lẽ sẽ là câu trả lời phù hợp nhất.

Mỗi người sẽ tìm ra con đường riêng cho chính mình. Giống như câu: Đạo là vô trụ. Mỗi người chúng ta sẽ tìm ra những con đường khác nhau để trở về với điểm khởi đầu. Tự mình ngộ ra, lớn lên và phát triển.

Đấy là đủ.

.

.

.

.